In het kader van de Rotterdam Architectuurprijs 2015 kijken we deze maand binnen bij in totaal vijf genomineerden van de shortlist.

Ooit dacht Ashley (oprichter en eigenaar van RAAF) zelf ook anders over Rotterdam-Zuid. “Ik zocht anti-kraak en wilde overal wonen, behalve op Zuid.” Ze belandde er tóch, bekeerde zich en werd één van de meest gemotiveerde predikers van dit vaak vergeten stadsdeel. Nu ziet ze het als haar taak om samen met compagnon Elke meer mensen de brug over te krijgen. Toen Ashley hoorde over het bestemmingsplan voor het Kopblok op de Pretorialaan, trommelde ze haar vrienden op. Zij zijn de ‘creatief ambachtelijke ondernemers’ die hun woning naar eigen smaak verbouwden. Het ensemble van zes panden werd in oude staat hersteld. Dat leverde het project een nominatie op voor de Rotterdam Architectuurprijs 2015.

Een oude werkbank transformeerde Ashley tot kookeiland. “Ik vond alle keukeneilanden zo lelijk, deze vond ik op Marktplaats.” Het allerliefst zit ze thuis in de keuken als haar vriend Teun kookt óf ligt ze languit op de bank.

Een egoïstisch huis

Het kon eigenlijk niet beter, vertelt Ashley over het project. “Vestia (eigenaar van het pand) zocht jonge ondernemende mensen om daarmee dit project te starten. Ik belde direct iedereen die ik als buren wilde.” De eigen (sloop)werkzaamheden leverden de deelnemers van het project een klusbudget van €9.000 tot € 13.000 op, waarmee ze de woningen geheel naar eigen zin verbouwden en indeelden. “We konden dus maken wat we wilden!” Daar maakte Ashley goed gebruik van. “Ik wist dat ik de komende tien jaar ontzettend druk zou zijn met werk, dus verlangde ik vooral comfort. Het is helemaal op mij gemaakt en eigenlijk best een egoïstisch huis. Alles is bijvoorbeeld lekker laag.” Om dezelfde reden koos ze een extra grote bank en ruim bed.

Ashley naast haar fotowand met mooie herinneringen en vooral veel foto’s van haar helden, opa en oma. “Mijn opa was kunstenaar, mijn oma fotograaf. Het brutale en creatieve heb ik van hen.” Toen haar oma stopte met fotograferen kreeg Ashley alle camera’s, ze staan uitgestald in haar zelfgemaakte wandkast.

“Het meest trots ben ik op de oude vloer, het zijn er eigenlijk twee: één uit een oude school en één uit een villa. Ze zijn hier gemixt gelegd en kregen drie laklagen. Een flinke klus, maar het is goed gelukt. Het maakt niet uit wat je erop zet, het wordt er mooier van.”

Mensen zeiden dat we hier écht niet konden gaan wonen

Ten tijde van de verbouwing in 2012 werkte Ashley óók aan de nieuwe locatie van RAAF (Rotterdam-Art-Adventure & Food) dat in 2009 begon als kunstproject in de Afrikaanderwijk en doorgroeide naar een locatie op de Hillelaan. “We startten het als statement, om het slechte imago van Zuid tegen te gaan. De focus in Rotterdam ligt zo op Noord, terwijl er in Zuid zoveel te doen is. Dat willen we laten zien, het positieve beeld van Zuid in plaats van de ellende die iedereen verkondigt.” Zelf kampte ze ooit met dezelfde vooroordelen. Toen ze op haar vijftiende vanuit Maassluis naar Rotterdam verhuisde voor de theaterschool, zocht ze anti-kraak. Elke buurt was een optie, behalve Zuid. “Eigenlijk vecht ik tegen mijn jongere zelf en hoe ik vroeger tegen Zuid aankeek.”

Het keerpunt

Tijdens haar studie aan de Willem de Kooning Academie in 2009 liep ze stage in Sydney en leerde daar Elke kennen. “Ze studeerde ook aan de WdKA, maar we kenden elkaar niet. Ron, een gezamenlijke vriend, introduceerde ons aan elkaar.” Een vriendschap was snel geboren. “We dronken een kop koffie in Sydney en woonden de rest van onze tijd daar samen.” Eenmaal terug in Nederland zocht Ashley betaalbare woonruimte, die vond ze op Zuid.

Het kopblok aan de Pretorialaan met in de plint een koffiezaak.

Trouwen bij ons? Ja hoor, dat kan!

“Ik vond hier in de Bloemfonteinstraat een betaalbaar huisje dat evenveel kostte als anti-kraak.” Ashley studeerde daarna af met project Kunstplatform de Kapsalon, een buurtplatform voor kunstenaars. “Zo leerde ik de buurt kennen, de bewoners, de kunstenaars, de instellingen die hier al zaten, de hangjongeren en de vooroordelen.” Daar kwam RAAF uit voort, de creatieve spot op Zuid die ze samen met Elke opzette. “Op den duur wilden mensen ook hun huwelijk of jubileum bij ons vieren. Prima, maar dat kost wel geld! Verhuur is inmiddels uitgegroeid tot ons belangrijkste product.”

“Eigenlijk heb ik niets van waarde in huis, alles is oude meuk en bij elkaar gesprokkeld. Zelfs de tv is tweedehands.”

RAAF is de voordeur naar het échte Zuid

RAAF staat voor en op Zuid. “Natuurlijk schuilt er een concept en businessplan achter, maar het komt vooral voort uit persoonlijke behoeften. Wij hadden als bewoners van Zuid zelf behoefte aan het drinken van een kop koffie en een creatieve ontmoetingsplaats. Met RAAF zijn we de voordeur naar Zuid en laten we je zien waar de écht leuke en inspirerende plekjes zijn, de locaties waar je zelf niet zo snel komt.” De Kop van Zuid en Katendrecht ziet Ashley niet meer als ‘echt Zuid’. “Dat is nu zo gevestigd en populair. Bij de Maassilo, daar wordt het spannend. Daar weten mensen niet meer waar ze heen moeten en daar staan wij klaar om ze op te vangen.”

Werk, wonen en wijn

Ook Elke deelde de liefde voor Zuid. Inmiddels wonen en werken ze samen. “We wonen pal naast elkaar en nee, we zijn elkaar nooit beu. We vullen elkaar te goed aan. Zelfs vanavond, na een week hard samen werken, gaan we naar de film. Al betwijfel ik of we wakker blijven.” Ashley ligt languit op de bank en vertelt dat ze na een werkweek volledig gesloopt is. “Vaak appen Elke en ik dan nog heen en weer over werk, om vervolgens toch maar even bij elkaar langs te gaan. Vaak in pyjama. Dan liggen we hier out op de bank met wijn naar The Voice te kijken.”

Zoveel mogelijk oude elementen uit het pand bewaarde Ashley, om ze na de verbouwing weer ergens in huis op te nemen. Zoals de oude deuren en de brandladder naast haar bed, die leidt naar een zelfgetimmerde vliering. “De oude trap zat eigenlijk aan de gevel.” In de badkamer liet ze een daklicht inbouwen, pal boven de douchekabine. “Dat wilde ik per se, dus het kwam er.”

“Voor mijn slaapkamer heb ik allemaal oude marktplanken opgekocht en daar de kast en vliering van laten timmeren. Ik ken gelukkig veel handige mensen.”

Zuid voor dummies

Niet alleen met RAAF, maar ook met stichting Dit is Zuid zetten de dames zich in voor het vergeten stadsdeel. Met als pay-off “The South you’ve never heard of!” benadrukken ze de underdogpositie van Zuid. Tijdens de opening van de nieuwe RAAF locatie in de Maassilo (13 februari 2016) opent ook Infobalie Dit is Zuid. Het is een reactie op de VVV die geïnteresseerden in Zuid niet goed weet te bedienen. “Je wordt dan doorverwezen naar Ahoy of Zuidplein, daar wordt ik zelf heel verdrietig van.” Dit is Zuid verzorgt tours die je met andere ogen naar dit deel van de stad laten kijken. Ashley: “Eigenlijk moeten bijvoorbeeld nieuwe studenten in de eerste twee weken in Rotterdam al zo’n dag op Zuid meemaken zodat we vooroordelen direct kunnen ontkrachten.”

Verschuiving van het centrum

Zoals de Kop en Katendrecht in het afgelopen decennium zijn veranderd, zo streeft Ashley ook naar een imagoverandering van het verdere Zuid. “Het centrum van de stad wordt groter of de focus verschuift. Als toerist pak je over een paar jaar misschien direct een watertaxi naar Zuid, na aankomst in Rotterdam. Mensen kijken nu al veel meer naar dit deel van de stad dan voorheen en daar willen wij aanjager van zijn.” De Maashaven is al in ontwikkeling, met het pretpark dat er binnenkort komt. En het pontje tussen Charlois en Katendrecht waar DITISZUID voor pleit, dat komt er volgens Ashley ook.

De Indische roots - Ashley is een kwart Indonesisch - zie je hier en daar terug in haar huis.

Dromen over succes en salaris

Zuid als dynamisch en volwaardig stadsdeel, dat is het streven. Daarnaast droomt Ashley af en toe ook van een écht salaris. “We zijn gewend om alles met niets te doen en verlangen wel eens naar een salaris dat past bij het werk dat we verzetten en de functie die we hebben. Ik heb me de afgelopen jaren de pleuris gewerkt, dat moet toch eens wat gaan opleveren.” Ze ligt er overigens zeker niet wakker van. “Het gaat ons vooral om of het goed voelt en of RAAF nog steeds staat waarvoor wij staan.” Voor wakker liggen is Ashley verder ook gewoon te moe.

Het uitzicht op Rotterdam vanaf het dak.

Blokpop, home made festival

Over de buurt en buren niets dan goeds. Haar uitzicht op de Maashaven is prachtig, het openbaar vervoer om de hoek. Ook het contact met de buren kan niet beter. “Samen zijn we de stichting Dit is Zuid. De voorzitter, penningmeester: ongeveer het hele bestuur woont in dit blok. Vergaderingen voeren we in de zomer op het dak en in de winter bij iemand thuis.” Ze hoeven er de deur niet voor uit, net als voor hun regelmatig terugkerende huisfestival ‘Blokpop’. “Dat organiseren we wanneer we zin hebben. Twee maanden geleden bijvoorbeeld. In mijn huis stond een soul & jazz DJ, bij Elke was er karaoke en bij de jongens speelden live bands.”

Kluskriebels

Haar volgende woning wordt zeker weer een klushuis. Met haar vriend Teun fantaseert ze constant over de toekomst. “Toen we nog maar een paar weken samen waren droomden we al over hoe ons gezamenlijke huis eruit zou zien.” Dat Teun ook op Zuid woonde vond ze helemaal geweldig. “Hij woont prachtig bij de Entrepothaven. We matchen goed: hij kan goed koken, ik niet. Ook qua stijl ontmoeten we elkaar, al is zijn huis wat leger en zegt hij dat ik teveel zooitjes heb.”

 

Ashley is een verzamelaar. Boven de oude flipperkast staan verschillende speelgoedautootjes. “Die spaar ik, vaak koop ik ze in het buitenland. Zoals de Cadillac uit Vegas.” Twee jaar geleden ging Ashley met haar vader en ex-vriend naar festival Burning Man in de woestijn van Nevada. “We riepen het al jaren en besloten er toen gewoon voor te gaan. Het overtrof onze verwachtingen, ik kan niet onder woorden brengen hoe tof het was. Het is de belichaming van kunst. Al wordt het nu wel heel hip, ik denk dat het over tien jaar een stuk minder leuk is.”

Links een foto van Elke en Ashley in Sydney, tijdens één van hun eerste koffie dates daar. Rechts een zwart-wit foto van Ashley’s opa en oma. “Lekker open en brutaal, precies zoals mijn opa en oma zijn.”

Dit schilderij is voor mij het meest waardevol

Het schilderij in de gang is Ashley’s oma, gemaakt door haar opa. ‘Ik zou het als eerste redden als hier brand uitbrak,’ zegt Ashley. Voorlopig is het gelukkig vooral Ashley zelf die on fire is.

DITISZUID zoekt…

Het nieuwe RAAF wordt tien keer zo groot als de oude locatie en er wordt momenteel hard verbouwd, vertelt Ashley. “Ik denk dat deze plek ons nog meer in staat stelt goed ons verhaal te doen. Natuurlijk deed het ook een beetje pijn om onze oude locatie te verlaten. Gelukkig staan er veel jonge en creatieve ondernemers in de rij om die plek over te nemen.” RAAF wil de activiteiten uitbreiden, net als de tours met Dit is Zuid, maar ze komen handen tekort! “We hebben meer gidsen nodig en een content & community manager voor Dit is Zuid. Iemand die het online stuk kan verzorgen, maar ook mensen goed te woord kan staan. Het liefst iemand die binding heeft met de stad én Zuid.” Herken jij jezelf? Stuur dan even een mailtje.

STEM ZELF!

Welk woongebouw is volgens jou een terechte winnaar van de Rotterdam Architectuurprijs 2015? Breng zelf je stem uit op één van de genomineerden, dat kan nog de hele maand november. Kijk hier binnen bij een aantal andere genomineerde woningen.